Człowiek

W inspirującym blasku muz

Urodziwy i przyciągający, ale także melancholijny i wrażliwy – także poza muzyką Ignacy Paderewski wywiera na ludzi silny wpływ. Kobiety chętnie mu ulegają. Ale mogą także przejąć nad nim władzę. Stać się siostrą, żoną, powierniczką, protektorką. Każda na swój sposób w pewnym momencie jego życia ucieleśnia muzę, która uspokaja i decyduje.

Antonina Korsak (1861-1880)

Pierwsza miłość i dramat

Warszawa, 1879 r. Miłość od pierwszego wejrzenia. Świeżo mianowany profesor konserwatorium zakochuje się w uczennicy, Antoninie Korsak, i prosi o jej rękę. Oboje są niemal w tym samym wieku. Wkrótce przychodzi na świat ich syn Alfred. « Najszczęśliwszy dzień w moim życiu ». Szczęście trwa krótko. Antonina umiera dziesięć dni później, a u dziecka stwierdzono polio. Paderewski powierza syna swojemu ojcu, a później żonie przyjaciela, Władysława Górskiego, Helenie, która była świadkiem na jego ślubie, i z którą, o ironio losu sam się kiedyś ożeni! Alfred nie dożyje dwudziestu jeden lat. Na razie jednak młody wdowiec jedzie na studia kompozytorskie do Berlina u Friedricha Kiela, jak obiecał Antoninie, która uważała, że to pewniejsze niż kariera pianisty...

Helena Modrzejewska (1840-1909)

Dobra wróżka i decydujący koncert

Kraków, 4 października 1884 r. Po raz pierwszy w swojej dopiero co rozpoczętej karierze Ignacy Paderewski gra przy pełnej sali. Dochód z występu ma umożliwić mu wyjazd do Wiednia i studia u słynnego Teodora Leszetyckiego. Ten decydujący o losie wirtuoza koncert zawdzięcza pierwszej z długiego szeregu dobrych wróżek: aktorce Helenie Modrzejewskiej. Pierwsza dama polskich teatrów, którą spotkał podczas wakacji w Tatrach, użycza swojej sławy na rzecz rodzącego się talentu. Wystarczy jej nazwisko na szczycie afisza i bilety są wyprzedane. Ona recytuje teksty, on gra na fortepianie, czar działa. Wiedeń staje się rzeczywistością, o Paderewskiego dopomina się Warszawa. Pierwsza dama miała wyczucie.

Annette Jesipow-Leszetycka (1851-1914)

Egeria i ambasadorka

Annette Jesipow-Leszetycka jest drugą żoną profesora Leszetyckiego. Zrobiła karierę jako świetna pianistka i daje Paderewskiemu cenne rady. Owszem, jest namiętność między wierszami jej listów, ale przede wszystkim pragnienie, aby zdołał się wybić i zabłysnąć. W tym decydującym okresie (1886-1889), kiedy muzyk waha się jeszcze co do wyboru drogi, ona za kulisami odgrywa równie decydującą rolę, jak jej mąż, jest kimś w rodzaju impresaria. Rozbudza w nim dumę i energię, pomaga przezwyciężyć chorobliwą melancholię, spadek po trudnej młodości. Jest jego « ukochanym Kozaczkiem », dla którego 20 stycznia 1889 roku w Wiedniu komponuje Koncert fortepianowy... i wreszcie ujawnia swoje możliwości.

Rachel Bibesco Bassaraba, Księżna de Brancovan (1847-1923)

Złota latarnia salonów

Po debiucie 3 marca 1888 w Sali Erarda Paderewski jest w Paryżu rozchwytywany podobnie jak pół wieku wcześniej Chopin. W salonie księżnej Rachel de Brancovan, której genealogia sięga Orientu, przybycie Paderewskiego wywołało sensację. « Przedstawiono nam czarodzieja w peruce światła, z oczami jak gwiazdy, a myśmy go pokochali », pisze dwunastoletnia wówczas Anna de Noailles, córka wielkiej arystokratki. Rachel de Brancovan studiowała u Camille Dubois, ostatniej uczennicy Chopina. Szczodra i wyrafinowana, stała się, być może, najwierniejszą muzą Paderewskiego. Często bywał w jej wspaniałej posiadłości w pobliżu Evian i to dzięki niej zainteresował się położonym w okolicy Riond-Bosson.

Helena Górska z Domu Baronówna Rosen (1856-1934)

Kapłanka domowego ogniska

EByła świadkiem na ślubie Ignacego Paderewskiego, a po rychłej śmierci żony zastępowała matkę jego choremu synowi. W 1899 roku została drugą żoną pianisty – pomimo starej przyjaźni łączącej go z jej mężem, skrzypkiem Władysławem Górskim. Będzie wierną i zawsze obecną u jego boku towarzyszką życia aż do swojej śmierci w 1934 roku, niezmordowaną towarzyszką podróży – aż do Sali Lustrzanej w Wersalu w 1919 roku, gdzie jako jedna z nielicznych pań będzie świadkiem podpisania traktatu pokojowego – a także energiczną i gościnną panią domu w Riond-Bosson. Zapraszamy do wizyty w jej posiadłości śladem tablic poświęconych latom, które Paderewski spędził w Morges.

Antonina Paderewska-Wilkońska (1857-1941)

Siostra i ostatnia towarzyszka

Podobnie jak brat od najmłodszych lat żyła w atmosferze muzyki. Po stracie męża, a później syna, Antonina Paderewska-Wilkońska zbliżyła się do sławnego brata. Po śmierci Heleny przejęła rządy w Riond-Bosson. Towarzyszyła Paderewskiemu w ostatniej podróży przez Atlantyk. W reportażu z 1940 roku, zamieszczonym w « New York Times », widzimy ją podczas stawiania pasjansa; emanuje od niej spokój niezbędny osiemdziesięciolatkowi o nadwątlonym zdrowiu. Ignacy zmarł 29 czerwca 1941 roku, Antonina poszła w jego ślady trzy miesiące później. Bez oficjalnych honorów. Do końca dyskretna i opiekuńcza.